Ι. Τα στοιχεία
Σ' αυτή την γη ο Βασιλιάς Αιτωλός επιλέγει και κτίζει την 2ο χιλιετία π.Χ, το πρώτο Βασίλειο των Αιτωλών την Καλυδώνα. Οφείλει το όνομά της στο μυθικό Καλυδώνα, γιο του Αιτωλού. Η Καλυδώνα ακμάζει, είναι θρησκευτικό κέντρο των Αιτωλών και έχει κοινή ιστορική και θρησκευτική παράδοση με τις άλλες σπουδαίες Ελληνικές πόλεις. Έλαβε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία, έστειλε ναυτική δύναμη στην Τροία, στρατό που νίκησαν τους Γαλάτες το 279 π.Χ., διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην Αιτωλική συμπολιτεία ως κυρίαρχη πόλη και το 84 π.Χ. ο Καλυδώνιος Νικίας τιμάται από την Αιτωλική συμπολιτεία για την ανδρεία του.
H Καλυδώνα είναι μια από τις θρυλικές ομηρικές ακροπόλεις της Αιτωλίας. Ο Στράβων - που στον καιρό του (67 π.χ.-23 μ.μ.) είχαν ταπεινωθεί - λέγει ότι κάποτε, μαζί με την Πλευρώνα, οι δύο πόλεις ήταν «η δόξα της Ελλάδας».
Η Καλυδώνα - η «πετρήεσσα» του Ομήρου - βρίσκεται στη θέση «Κούτραγα» κοντά στο Ευηνοχώρι. Η ζωή της αρχίζει από την αρχή της προϊστορίας και φθάνει μέχρι τους ύστερους Ελληνικούς χρόνους. Κατά τους χρόνους του Πελοποννησιακού πολέμου ήταν αυτόνομη, αλλά μετά την μάχη των Λεύκτρων επανήλθε στην Αιτωλική κυριαρχία. Μεγάλες καταστροφές η πολιτεία υπέστη μετά τηνήττα των Αιτωλών απ' τον Φίλιππο Ε', αλλά και πάλι κατάφερε να βρει ξανά την αίγλη της...
Το 48 π.χ. αντιστάθηκε στα επεκτατικά σχέδια των Ρωμαίων. Τελικά όμως υποτάχθηκε στις λεγεώνες του Ιουλίου Καίσαρα, και το 30 π.Χ. την κατέστρεψε απ’ τα θεμέλια της και την έσβησε εντελώς από το χάρτη, μεταφέροντας τους κατοίκους της στην νεοϊδρυθείσα από αυτόν πόλη της Νικόπολης και τους θησαυρούς της στην πόλη των Πατρών. O ναός της Λαφρίας Αρτέμιδος εδράζεται πάνω σε μεγάλο εντυπωσιακό ανάλημμα που κτίστηκε το 500 π.Χ. Στο εσωτερικό του ναού φυλασσόταν το χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς, έργο των Ναυπάκτιων καλλιτεχνών, Μέναιχμου και Σοΐδα, και χρονολογείται περί το 460 π.Χ. Πολύτιμες πληροφορίες μας παρέχει ο περιηγητής Παυσανίας τόσο για το άγαλμα, όσο και για τη λατρεία της θεάς. Το χρυσελεφάντινο άγαλμα της προστάτιδας θεάς Αρτέμιδας μεταφέρθηκε κι αυτό στην Πάτρα.
Σώζoνται - εκτός από τμήματα του τειχικού περιβόλου - δίκλιτη στοά καθώς και η ιερά οδός που οδηγεί στο λατρευτικό τέμενος των ναών της Λαφρίας Αρτέμιδος (φάσεις: 6ος και 5ος ή 4ος π.χ. αι.) και του Απόλλωνος. Ανατολικά της ιεράς οδού αποκαλύφθηκε ωραίος θολωτός τάφος. Η λίθινη θύρα του τάφου και οι προτομές του Ηρώου εκθέτονται σήμερα στο Μουσείο Αγρινίου. Το 1965 αποκαλύφθηκε το βουλευτήριο, που μοιάζει με εκείνο της αρχαίας μικρασιατικής Πριήνης. Σύμφωνα με τα νεώτερα δεδομένα της έρευνας, οι μελετητές θεωρούν ότι το μνημείο ταυτίζεται με θέατρο.
H Καλυδώνα είναι μια από τις θρυλικές ομηρικές ακροπόλεις της Αιτωλίας. Ο Στράβων - που στον καιρό του (67 π.χ.-23 μ.μ.) είχαν ταπεινωθεί - λέγει ότι κάποτε, μαζί με την Πλευρώνα, οι δύο πόλεις ήταν «η δόξα της Ελλάδας».
Η Καλυδώνα - η «πετρήεσσα» του Ομήρου - βρίσκεται στη θέση «Κούτραγα» κοντά στο Ευηνοχώρι. Η ζωή της αρχίζει από την αρχή της προϊστορίας και φθάνει μέχρι τους ύστερους Ελληνικούς χρόνους. Κατά τους χρόνους του Πελοποννησιακού πολέμου ήταν αυτόνομη, αλλά μετά την μάχη των Λεύκτρων επανήλθε στην Αιτωλική κυριαρχία. Μεγάλες καταστροφές η πολιτεία υπέστη μετά τηνήττα των Αιτωλών απ' τον Φίλιππο Ε', αλλά και πάλι κατάφερε να βρει ξανά την αίγλη της...
Το 48 π.χ. αντιστάθηκε στα επεκτατικά σχέδια των Ρωμαίων. Τελικά όμως υποτάχθηκε στις λεγεώνες του Ιουλίου Καίσαρα, και το 30 π.Χ. την κατέστρεψε απ’ τα θεμέλια της και την έσβησε εντελώς από το χάρτη, μεταφέροντας τους κατοίκους της στην νεοϊδρυθείσα από αυτόν πόλη της Νικόπολης και τους θησαυρούς της στην πόλη των Πατρών. O ναός της Λαφρίας Αρτέμιδος εδράζεται πάνω σε μεγάλο εντυπωσιακό ανάλημμα που κτίστηκε το 500 π.Χ. Στο εσωτερικό του ναού φυλασσόταν το χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς, έργο των Ναυπάκτιων καλλιτεχνών, Μέναιχμου και Σοΐδα, και χρονολογείται περί το 460 π.Χ. Πολύτιμες πληροφορίες μας παρέχει ο περιηγητής Παυσανίας τόσο για το άγαλμα, όσο και για τη λατρεία της θεάς. Το χρυσελεφάντινο άγαλμα της προστάτιδας θεάς Αρτέμιδας μεταφέρθηκε κι αυτό στην Πάτρα.
Σώζoνται - εκτός από τμήματα του τειχικού περιβόλου - δίκλιτη στοά καθώς και η ιερά οδός που οδηγεί στο λατρευτικό τέμενος των ναών της Λαφρίας Αρτέμιδος (φάσεις: 6ος και 5ος ή 4ος π.χ. αι.) και του Απόλλωνος. Ανατολικά της ιεράς οδού αποκαλύφθηκε ωραίος θολωτός τάφος. Η λίθινη θύρα του τάφου και οι προτομές του Ηρώου εκθέτονται σήμερα στο Μουσείο Αγρινίου. Το 1965 αποκαλύφθηκε το βουλευτήριο, που μοιάζει με εκείνο της αρχαίας μικρασιατικής Πριήνης. Σύμφωνα με τα νεώτερα δεδομένα της έρευνας, οι μελετητές θεωρούν ότι το μνημείο ταυτίζεται με θέατρο.
ΙΙ. Οι ανασκαφές
H Καλυδώνα, αποτελεί αντικείμενο αρχαιολογικών ερευνών Ελλήνων και Δανών αρχαιολόγων από το 1926. Τη θέση της αρχαίας πόλης εντόπισαν, βασισμένοι στις περιγραφές του Στράβωνα, δύο περιηγητές το 1805.
Οι πρώτες έρευνες στην Καλυδώνα (Λάφριο και Ηρώο) διεξήχθησαν από τους E. Dyggve, Fr.Poulsen και Κ.Α. Ρωμαίο.
Το νέο ερευνητικό πρόγραμμα που ξεκίνησε το 2001 διενεργείται υπό την εποπτεία της ΛΣΤ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Οι νέες έρευνες πραγματοποιούνται από το Ινστιτούτο της Δανίας, αρχικά σε συνεργασία με την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία (2001) και στη συνέχεια με τις αρμόδιες ΣΤ΄ Ε.Π.Κ.Α. (2002 – 2003) και ΛΣΤ’ Ε.Π.Κ.Α. (2004 – 2006). Συνδιευθυντές των ανασκαφών είναι ο Dr Soren Dietz από πλευράς Ινστιτούτου της Δανίας και Μαρία Σταυροπούλου – Γάτση από πλευράς Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Τον Μάιο 2011 το Ινστιτούτο της Δανίας χρηματοδότησε τις ανασκαφές με 100.000 ευρώ.
Πηγές
Πηγές
